Inhoud
Milieuvriendelijk klussen
Milieuvriendelijk klussen begint met het kiezen van de meest duurzame materialen. Of het nou een kleine reparatie is, of een grote verbouwing: ontdek hier waar je het beste op kunt letten.
Inhoud
Milieuvriendelijk hout
Hout uit duurzaam beheerde bossen is een zeer milieuvriendelijk materiaal om mee te klussen. Nog beter is het om tweedehands hout te gebruiken.
Het mooie van hout is dat door het te kappen en weer nieuwe bomen te planten (en het vooral niet te verbranden), je in feite meer en meer CO2 opslaat. Daarnaast zijn er weinig fossiele brandstoffen nodig voor het kappen en het vervoer, tenzij het van ver komt. Ook is het goed her te gebruiken en is het biologisch afbreekbaar, mits het niet geïmpregneerd is.
Het juiste type hout
Zachthout of hardhout
Zachthout zoals grenen- of vurenhout is beter voor het milieu. Het komt van bomen die snel groeien, waardoor de opbrengst per hectare land hoger is. Ook is het lichter en komt het meestal uit Europa waardoor er minder transport nodig is.
Zachthout is heel geschikt voor deuren, deurposten, de binnenkant van kozijnen en houten plafonds. Het is zachter en gevoeliger voor vocht, waardoor het minder geschikt is voor buiten of oppervlakken die veel te verduren hebben zoals vloeren, drempels en veel gebruikte meubels.
Hardhout is vochtbestendiger en harder. Het is daardoor geschikt voor oppervlakken binnenshuis die veel te verduren hebben, zoals vloeren, drempels en veel gebruikte meubels en buitenkozijnen, tuinmeubels en schuttingen.
Europees hardhout zoals beuken, eiken, essen, kastanje of robinia is beter voor het milieu dan tropisch hardhout. Tropisch hardhout is iets vochtbestendiger, maar zorgt voor milieuproblemen en moet verder vervoerd worden.
Geïmpregneerd of gemodificeerd hout
Het is mogelijk om hout beter tegen vocht bestand te maken door het te impregneren of the modificeren. Zo kun je zachthout toch buiten gebruiken en hoeft er minder tropisch hout geïmporteerd te worden. Je hoeft het niet meer te lakken en het blijft toch langer goed.
Geïmpregneerd hout is behandeld met bestrijdingsmiddelen. Je ziet het vaak bij schuurtjes en schuttingen aan de groen/grijze kleur. De middelen zijn schadelijk voor het milieu als ze weglekken, wat vooral gebeurt wanneer het in contact met de aarde is. Het is daarom beter om geïmpregneerd hout te kiezen met KOMO-keur. Hierbij blijven de middelen in het hout. Het nadeel is dat het niet gerecycled kan worden en na gebruik verbrandt wordt
Gemodificeerd hout is milieuvriendelijker omdat hierbij geen giftige stoffen gebruikt worden. Het hout wordt beter bestand tegen vocht door het te bewerken met azijn of het in een heet bad met water te dompelen.
FSC- of PEFC-keurmerk
Kijk of er een alternatief is
Soms zijn er milieuvriendelijkere alternatieven voor hout. Een haag of rooster met klimplanten is bijvoorbeeld beter dan een schutting.
Onderhoud
Je hout gaat langer mee als je het goed onderhoudt en dan hoeven er minder bomen gekapt te worden. Zet je tuinmeubels daarom in de winter binnen of dek ze af zodat ze niet nat worden. Neem ook het hout van kozijnen minimaal één keer per jaar af zodat er geen algaanslag groeit.
Hout gaat ook langer mee als je het schildert, maar dit heeft wel een milieu-impact. Lees daarover meer onder het kopje ‘schilderen’.
Gooi hout verantwoord weg
Je kunt hout naar een kringloopwinkel of handel in tweedehands bouwmaterialen brengen als het nog goed en heel is. Deuren, vloerplanken of bijvoorbeeld meubels kunnen dan prima hergebruikt worden. Kleine stukjes hout kun je gewoon in de vuilnisbak gooien.
Hout dat niet meer goed is kun je naar de milieustraat brengen. Hier zijn er drie categorieën: A- B- en C-hout.
A-hout is ongeverfd en onbehandeld, zoals vloerbalken en pallets. B-hout is geverfd, gelakt en/of verlijmd, zoals bij kozijnen het geval is. C-hout is geïmpregneerd of behandeld, zoals bielsen of geïmpregneerde schuttingen.
Van A-hout wordt spaanplaat gemaakt of het wordt verbrand in energiecentrales. B- en C-hout wordt verbrandt in de afvalverbranding en schadelijke stoffen worden uit de as gehaald en apart verwerkt.
Let op: verbrandt geïmpregneerd, geverfd of gecoat hout niet zelf in je houtkachel, barbecue of vuurkorf. Dit is verboden en ongezond omdat er schadelijke stoffen bij vrijkomen.
Vind een milieuvriendelijke houtleverancier
Leveranciers die hout uit verantwoord beheerde bossen aanleveren vind je via Houtwereld of de Houtdatabase.
Tweedehands hout vind je bijvoorbeeld via Marktplaats, Gratisaftehalen.nl of Gebruiktebouwmaterialen.com.
Hout verven
Het verven van hout heeft zowel voor- als nadelen voor het milieu. Hout gaat langer mee, waardoor er minder bomen gekapt worden. Maar er is ook een flinke milieu-impact. Het beste is daarom om hout minder vaak, maar zo effectief mogelijk te schilderen.
Voor de productie van verf zijn er veel grondstoffen nodig. Een aantal hiervan zijn behoorlijk schadelijk voor het milieu, zoals oplosmiddelen, bestijdings- en conserveermiddelen, en stoffen zoals titaniumdioxide die veel energie kosten bij de winning en de productie.
Oplosmiddelen zoals terpentine, alcohol of tolueen zijn gemaakt van vluchtige organische stoffen (VOS). Ze veroorzaken smog en kunnen het oppervlaktewater vervuilen als ze worden weggespoeld. Waterverdunde verf heeft dit probleem niet, maar heeft wel andere schadelijke stoffen, dus dit mag ook niet door de gootsteen.
Kies voor goede, milieuvriendelijke verf
Milieuvriendelijke verf beschermt het hout goed, gaat zo lang mogelijk mee, met zo min mogelijk milieu-impact. Goede verf kan een stuk duurder zijn, maar doordat het langer meegaat en je minder hoeft aan te brengen kan het uiteindelijk zelfs gunstiger zijn dan goedkope verf.
Hoewel er onderzoek is gedaan naar de meest milieuvriendelijke verf, is er (nog) niet één duidelijk winnaar. Er zijn wel twee keurmerken die aangeven welke verf gegarandeerd minder milieubelastend is en lang meegaat:
Europees Ecolabel
Het Europees Ecolabel garandeert dat er zo min mogelijk kleurstoffen en vluchtige organische stoffen in de verf zitten. Ook is de dekkingsgraad beter dan gemiddeld. Zo gaat de verf langer mee.
Nature-Plus
Nature-Plus garandeert dat 90% van de stoffen in de verf voortkomen uit hernieuwbare of ruim beschikbare bronnen. Ook zit er een minimale hoeveelheid vluchtige organische stoffen in en is de dekkingsgraad ruim voldoende.
Optimaal hout schilderen
Om je verf zo lang mogelijk mee te laten gaan is het belangrijk zo optimaal mogelijk te schilderen. Neem hiervoor de volgende stappen:
-
- Verwijder oude verflagen als deze afbladderen of als je niet weet of deze op water- of terpentinebasis is.
-
- Vul en egaliseer scheuren, gaten en oneffenheden met houtvulmiddel.
-
- Schuur het oppervlak met schuurpapier van korrel 120, en maak het vervolgens vet- en stofvrij.
-
- Schilder het hout eerst met een geschikte grondverf. Deze moet hetzelfde verdunningsmiddel hebben als de dekverf en de eventuele oude verflaag eronder.
-
- Schilder het hout met een geschikte dekverf.
-
- Schuur het oppervlak lichtjes wanneer het droog is met schuurpapier van korrel 320. Maak het vervolgens weer vet- en stofvrij.
-
- Lak het tenslotte af.
Het is essentieel om bij het schilderen goed te ventileren omdat er schadelijke vluchtige stoffen vrijkomen. Verf op waterbasis is minder schadelijk, maar ook hierbij is ventilatie belangrijk.
Bij het schuren is het belangrijk dat je een stofbril, stofkapje en beschermende kleding draagt. Zo voorkom je irritatie van je luchtwegen, huid en ogen.
Ook afbijtmiddelen zijn schadelijk voor de gezondheid wanneer je ze inademt. Als alternatief kun je een basisch middel gebruiken omdat deze minder schadelijk zijn voor de longen. Deze middelen zijn echter zeer schadelijk voor de ogen en huid, dus draag hiervoor speciale kleding en oogbescherming.
Pas op bij kozijnen en deuren
Voor kozijnen en deuren naar buiten is het belangrijk te letten op de vochtdoorlatendheid van de verf. Aan de binnenkant moet deze namelijk lager zijn dan aan de buitenkant. Hoe meer oplosmiddel zoals terpentine er in de verf zit, hoe minder vochtdoorlatend hij is.
Als je per ongeluk de meest vochtdoorlatende verf aan de binnenkant aanbrengt krijg je vochtproblemen. Laat je daarom voor de zekerheid informeren door een schilder of bij een bouwmarkt.
Onderhoud
Als je verf zijn glans begint te verliezen kun je het onderhouden door het licht te schuren en het opnieuw af te lakken.
Om te testen of je schilderwerk totaal vervangen moet worden kun je de volgende test doen: Plak een stukje plakband op een droog en vetvrij gedeelte van de verflaag en trek het los. Als er verf loskomt moet je de bovenstaande stappen opnieuw doorlopen.
Ruim je verf en kwasten verantwoord op
Ben je nog niet klaar met schilderen? Kwasten met oplosmiddelhoudende verf kun je enkele dagen in een gesloten zaken in de vriezer bewaren. Zo blijven ze soepel. Kwasten met verf op waterbasis kun je lang in een potje met water bewaren.
Heb je verf of voorstrijdmiddelen over? Dan kan dit bij het klein chemisch afval.
Muren en plafonds schilderen
Door je muren en plafonds te schilderen kan je huis er weer mooi fris uit laten zien en voorkom je vochtproblemen. Verf heeft een behoorlijke impact op het milieu, en daarom is het belangrijk zo effectief mogelijk te schilderen zodat het lang meegaat. Met een goede ondergrond en de juiste verf ziet het er mooi uit en spaar je het milieu.
Latex, natuurverf, minerale verf of kalkverf is iets minder milieubelastend dan sommige houtverf omdat het vrijwel nooit vluchtige organische stoffen bevat. Maar het bevat nog steeds stoffen zoals titaniumoxide die belastend zijn voor het milieu. Dit komt namelijk uit het erts ilmeniet wat gewonnen wordt in mijnen. Dit kost veel energie en tast de natuur en het landschap aantast.
Kies de juiste verf
Hoe beter de dekkingsgraad van de muurverf, hoe minder je nodig hebt en hoe beter het voor het milieu is. Kijk daarom naar het ‘aantal m2 per liter’ op de verpakking. Dit is extra belangrijk als je een kleur oververft of je muur veel verf opzuigt. Goed dekkende verf is vaak iets duurder in de winkel, maar omdat je minder gebruikt kan het uiteindelijk zelfs goedkoper zijn en kost het je zeker minder tijd.
Er bestaat niet één type muurverf dat het milieuvriendelijkst is én geschikt is voor elke plek. Natuurverf is bijvoorbeeld iets milieuvriendelijker omdat het samengesteld is uit hernieuwbare grondstoffen, maar is niet geschikt voor een badkamer. Kies daarom de verf die het beste past bij jouw toepassing:
Badkamer, douche of ruimtes zonder ventilatie
Latex en natuurverf zijn niet geschikt voor vochtige ruimtes met beperkte ventilatie omdat ze gevoeliger zijn voor schimmels. Het is daarom het beste om speciale schimmelwerende verf te kiezen.
Keuken of kinderkamer
In je keuken of kinderkamer kunnen muren soms vies worden. Het is dan handig als je ze kunt schrobben. Kalkverf en minerale verf zijn hiervoor niet geschikt, maar latex en natuurverf meestal wel. Kijk voor de zekerheid op de verpakking naar de schrobvastheid. Klasse 1 is zeer schrobvast, klasse 5 is zeer gevoelig voor water en doekjes.
Vraag voor de zekerheid bij je bouwmarkt naar welke verf het meest geschikt is voor jouw situatie.
Optimaal muren en plafonds schilderen
Om je verf zo lang mogelijk mee te laten gaan is het belangrijk je muur zo optimaal mogelijk te schilderen. Neem hiervoor de volgende stappen:
-
- Schuur oude verflagen weg als deze afbladderen. En maak indien nodig de ondergrond droog.
-
- Vul en egaliseer scheuren, gaten en oneffenheden met plamuurmiddel. Gebruik glasweefsel of glasvlies als de ondergrond beschadigd is of als de scheuren nog 'werken'.
-
- Maak de muur of het plafond vervolgens vet- en stofvrij. Dit doe je door deze af te nemen met een doek die licht nat is gemaakt met water met bijvoorbeeld een beetje ammonia.
-
- Als er poeder van de muren komt, of als je muur veel verf opzuigt is het beter eerst een grondverf te gebruiken.
-
- Schilder je muur met een geschikte dekverf.
Het is essentieel om bij het schilderen goed te ventileren omdat er schadelijke vluchtige stoffen vrijkomen. De meeste muurverf is op waterbasis en daardoor minder schadelijk, maar ook hierbij is ventilatie belangrijk. Als je verf spuit, is het belangrijk om ter bescherming een masker te dragen.
Ruim je verf en kwasten verantwoord op
Ben je nog niet klaar met schilderen? Kwasten met oplosmiddelhoudende verf kun je enkele dagen in een gesloten zaken in de vriezer bewaren. Zo blijven ze soepel. Kwasten met verf op waterbasis kun je lang in een potje met water bewaren.
Heb je verf of voorstrijdmiddelen over? Dan kan dit bij het klein chemisch afval.
Vloerbedekking leggen
Vloerbedekking is niet de grootste milieuvervuiler in huis, maar het maakt nog steeds een belangrijk verschil of je bewuste keuzes maakt. Zo kun je lang genieten van je vloer en veroorzaak je geen onnodige milieu-impact.
De winning van de grondstoffen, de productie en het vervoer van je vloerbedekking veroorzaakt milieubelasting. Het kan het landschap en de natuur aantasten, beperkte grondstoffen uitputten en bodem- en luchtvervuiling veroorzaken. Bij houten vloeren kan het onderhoud nog wat milieubelasting opleveren als een middel gebruikt wordt met vluchtige organische stoffen.
Er is niet één vloerbedekking die altijd het milieuvriendelijkst is. Maar het is belangrijk dat je de beste optie kiest voor jouw situatie, zodat je een zo lang mogelijke levensduur realiseert.
Kijk welke vloerbedekking het meest geschikt is
Afhankelijk van jouw situatie zijn bepaalde vloerbedekkingen beter dan andere.
Wil je zo min mogelijk loopgeluid? Dan zijn tegels en in mindere mate parket geen goed idee.
Wil je zo min mogelijk onderhoud? Neem dan geen parket of tapijt.
Wil je makkelijk vlekken kunnen verwijderen? Neem dan geen tapijt.
Leg je de vloerbedekking in een vochtige omgeving? Neem dan geen parket of laminaat.
Wil of heb je vloerverwarming? Neem dan geen tapijt.
Zorg ook voor een goede ondervloer omdat de vloerbedekking zo langer meegaat. Een houten vloer kun je het beste ongelijmd leggen, zodat je hem bij een verhuizing weer kunt meenemen.
Kies de milieuvriendelijkste versie van jouw vloerbedekking
Laminaat en parket
Let wel op de keurmerken. Het FSC en PEFC keurmerk garandeert dat het hout uit goed beheerd bos komt. DUBO-keur garandeert lagere milieubelasting.
De beste afwerking voor je houten vloer is olie, was of lak op waterbasis. Afwerking op basis van vluchtige organische stoffen draagt bij aan smog en is slecht voor je gezondheid. Ook moet je één maand lang je huis goed ventileren als je het aanbrengt.
Tapijt
Linoleum en zeil
Zeil (viny) wordt van kunststof gemaakt en linoleum van plantaardig materiaal. Het is moeilijk te zeggen welke het milieuvriendelijkst is. Kunststof wordt gemaakt van aardolie. Dit kost energie en het is een eindige grondstof. Voor de productie van linoleum is landbouw en veel land nodig.
Het keurmerk Milieukeur stelt eisen aan de productie van linoleum, bijvoorbeeld op het gebied van energiegebruik.
Tegels
Tegels zijn zeer geschikt voor vloerverwarming. Beton is de meest milieuvriendelijke optie omdat het lang meegaat en de productie minder energie kost. Voor keramiek en natuursteen is meer energie nodig.
Let bij tegels op het Europees Ecolabel, dan is gegarandeerd dat er bij de productie gelet wordt op het energieverbruik. Voor keramische tegels is er nog het C2C-keurmerk. Dit garandeert verantwoord energie- en grondstoffengebruik en een goede afvalverwerking.
Doe je vloer verantwoord weg
Als je houten vloer nog goed is, kun je ze prima tweedehands aanbieden. Soms is dat ook het geval voor tapijt, laminaat en zeil. Dat is een stuk beter dan het bij de milieustraat in te leveren.
Hout kan worden gerecycled als je het bij de milieustraat inlevert. Sommig tapijt, zeil en laminaat kan ook gerecycled worden, maar niet als er bijvoorbeeld lijm of kunststof in verwerkt is. Dan wordt het verbrand in de afval-energiecentrale.
– over de schrijver –
Florian Meeuwsen
Compenseer je uitstoot
door bomen te planten
Het is nog nooit zo essentiëel geweest een positieve bijdrage te leveren aan het klimaat. Bomen planten is volgens wetenschappers een van de beste manieren om klimaatverandering tegen te gaan. Dus word vandaag nog CO2-neutraal!
